Saturday, February 19, 2011
Friday, February 18, 2011
Thursday, February 17, 2011
ABA Tower
ABA Business Center. The ABA Business Center is located in the Southern part of the Tirana
city center. It covers a catchments area among the American, Italian and Dutch Embassies,
and between the 5 –star Sheraton and Rogner Hotels.
The ABA Business Center is composed of 21 floors above the ground level and 3 underground
floors. ABA has a total space of 28,000 m² opened in June 2008. Its facilities feature 9,168 m²
of office space for lease starting from the 7th floor to the 17th floor where each floor is hosting
a maximum of 7 offices. The ABA Business Center host 5 floors of Retail units, food courts including a fine dinning restaurant on the 20th floor.
Stadiumi i ri si harta e Shqipërisë
Studio arkitekturore spanjolle RFA ka marrë përsipër projektin e stadiumit të ri që do të ndërtohet në stadiumin kombëtar ekzistues “Qemal Stafa”. Kjo firmë prej disa muajsh ka studiuar mangësitë kryesore të këtij stadiumi duke theksuar dhe konceptet që ka ajo për projektin e stadiumit të ri, transmeton Top Channel.
Nga vëzhgimet e tyre stadiumi aktual ka disa mangësi vizuale, përveç faciliteteve e kushteve që nuk plotësojnë asnjë nga normat ndërkombëtare të UEFA-s dhe FIFA-s.
Sipas studios RFA stadiumi aktual përveçse ka një kapacitet të vogël prej 19.000 vendesh, nuk është i paraqitshëm, fusha e atletikës që e rrethon krijon një hapsirë të madhe dhe humbet atmosferën që krijojnë tifozët, nuk është i mirëmbajtur, ndërtesa e stadiumit është e çrregullt pa studim, me vështirësi qarkullimi për rreth dhe me dyqane të sajuara duke mos të dhënë mundësinë e zhfrytëzimit të hapsirave poshtë për dyqane restorante apo qëndra biznesi.
Projekti i tyre i ri është ndërtuar në bazë të tre koncepteve, i pari lidhet me formën e hartës së Shqipërisë, duke qenë se pozita jonë gjeografike ka një orientim veri-jug, të ngjashëm me orientimin e një fushe futbolli. Koncepti i dytë lidhet me sfondin e thyer malor të Tiranës, një reliev i ashpër dhe i fortë, gjithçka që përfshihet në këtë projekt të stadiumit dhe koncepti i tretë ka të bëjë me ngjyrat e flamurit tonë, e kuqja dhe e zeza, që do të jenë dhe ngjyrat e fasadës së këtij stadiumi të ri.
Ky stadium do të ndërtohet në një sipërfaqe prej 41.500 metrash katrorë e do të ketë mbi 30 mijë vende për tifozët, 75% e tyre do të jetë e mbuluar ndërkohë që janë projektuar edhe 330 vende parkimi. Ai do të jetë i ndarë në dy pjesë. Pjesa e poshtme e stadiumit mban mbi 17 mijë vende ku përfshihen 525 vende VIP, ndërkohë që pjesa e sipërme do të ketë rreth 16 mijë vende, ku përfshihen sërish edhe 320 vende VIP.
Gjithçka perfekte për një stadium të standartit ELIT të UEFA-s, një ndër nivelet më të larta që është projektuar studio RFA, e njëjta që ka bërë projektin e stadiumit të Valencias, Espanjolit, Atletikos së Madridit e disa prej stadiumeve të vendeve të tjera europiane.
Tashmë marrëveshja është arritur, nuk mbetet gjë tjetër vetëm që punimet të fillojnë për të pasur brenda 2012-s një stadium të ri.
.
.
Maks Velo: Apartamenti i ri i Ramës në 15 godinat më të shëmtuara të Tiranës
Arkitekti dhe artisti Maks Velo tregon se u nis për të bërë një klasifikim të objekteve më të bukura, por kërkimi i tij pati tjetër rezultat. Në emër të edukimit estetik dhe të moralit të tranzicionit shqiptar, Velo iu jep të rinjve një foto-leksion mbi arkitekturën dhe vendin ku jetojnë.
Ai bën një renditje profesionale për godinat më të shëmtuara në Tiranë. Dhe mes tyre është godina që kryetari i PS-së ka deklaruar se do jetojë pas martesës së ditëve të fundit me Linda Bashën.
Bëhet fjalë për godinën afër ish-ekspozitës "Shqipëria Sot" e cila renditet e 12-ta në listën e Velos për objektet më të shëmtuara në Tiranë. Vetë Rama e deklaroi banesën e tij të re në një intervistë televizive ku a dhe bashkëshortja e tij folën rreth jetës pas-martesore.
Pesëmbëdhjetë objektet më të shëmtuara në Tiranë
Në fakt doja të zgjidhja objektet më të bukura, por ato të shëmtuarat ishin kaq shumë, saqë më doli një dosje e tërë. Atëherë vendosa të zgjedh midis tyre. E kisha të vështirë kur po bëja përzgjedhjen e fundit.
Mund t'i kem ngrënë hakun ndonjë tjetre ndërtese akoma më të shëmtuar, por, sidoqoftë, nëse ndonjë projektues do të protestojë, do ta korrigjoj gabimin duke futur edhe objektin e tij.
Pastaj, së fundi, thashë nuk ka asgjë: ashtu siç mundemi të japim çmime për bukurinë, mund të japim edhe për shëmtime, sidomos kur shëmtia është dominante.
Karakteristika e përbashkët e ndërtesave në fjalë është se janë të gjitha të reja, nën njëzetvjeçare. Domethënë janë ndërtuar pas viteve nëntëdhjetë.
Karakteristika e dytë: janë banesa.
Çdo njeri i njeh se kalon çdo ditë pranë tyre.
Të gjitha marrin pjesë në shëmtinë e Tiranës.
Edukojnë për keq estetikisht qytetarët dhe sidomos rininë.
Këto objekte tregojnë sa lehtësisht mund të shpërfytyrohet qyteti.
Të gjitha janë projektuar nga arkitektë profesionistë (dyshoj për dy, ndërtesën nr. 10 dhe nr. 15). Emrat e projektuesve nuk i di dhe nuk dua t'i di.
Këto tregojnë sa i vështirë është projektimi. Dhe sa i lehtë korrupsioni. Tregojnë sa e vështirë është të bësh arkitekturë të bukur. Jo të jashtëzakonshmen por normalen.
Këto janë anormaliteti i normales. Këto nuk duhet të ishin. Shëmtojnë jo vetëm vetveten por edhe ambientin përreth.
Sepse arkitektura në radhë të parë është marrëdhënie. Marrëdhënie me afër dhe larg. Marrëdhënie me kohën e sotme dhe atë që do të vijë.
Se arkitektura tregon shijen e gjithë shoqërisë në një kohë të caktuar.
Se ajo nuk zhbëhet.
Ky është tranzicioni ynë, një tranzicion i shëmtuar. Dhe i korruptuar.
Le të nxjerrim mësime nga shëmtimi.
Diçiturat:
1. Banesë me dyqane pranë Radiotelevizionit Shqiptar.
2. Banesë me zyra pranë Ministrisë së Kulturës, Rruga e "Kavajës".
3. Banesë me dyqane tek Selvia.
4. Banesë te Pazari i Ri.
5) Banesë mbrapa nëntëkatsheve, Rruga e "Barrikadave".
6) Banesë me dyqane në Rrugën "Hoxha Tahsin".
7) Banesë me dyqane, "Bulevardi Zogu I", afër trenit.
8) Po aty, afër trenit.
9) Banesë, Pazari i Ri, afër tregut.
10) Hotel i papërfunduar Rruga e "Dibrës".
11) Banesë me zyra Pallatet Muskati.
12) Banesë me dyqane afër ish-ekspozitës "Shqipëria Sot".
13) Banesë mbrapa kullave në Bulevardin "Dëshmorët e Kombit".
14) Banesë me dyqane pranë ish-"Bllokut".
15) Banesë private në Rrugën "Hoxha Tahsin".
2. Banesë me zyra pranë Ministrisë së Kulturës, Rruga e "Kavajës".
3. Banesë me dyqane tek Selvia.
4. Banesë te Pazari i Ri.
5) Banesë mbrapa nëntëkatsheve, Rruga e "Barrikadave".
6) Banesë me dyqane në Rrugën "Hoxha Tahsin".
7) Banesë me dyqane, "Bulevardi Zogu I", afër trenit.
8) Po aty, afër trenit.
9) Banesë, Pazari i Ri, afër tregut.
10) Hotel i papërfunduar Rruga e "Dibrës".
11) Banesë me zyra Pallatet Muskati.
12) Banesë me dyqane afër ish-ekspozitës "Shqipëria Sot".
13) Banesë mbrapa kullave në Bulevardin "Dëshmorët e Kombit".
14) Banesë me dyqane pranë ish-"Bllokut".
15) Banesë private në Rrugën "Hoxha Tahsin".
Wednesday, February 16, 2011
Tirane, si u shnderruan vilat e vjetra ne bar-restorante
Vila Tafaj ne TiraneVila Tafaj, Vila Goldi, Vila President, Vila Logoreci, Vila Aleks Buda, Vila Luarasi apo ‘Sarajet’... Vila 7, Vila 12, Vila 31...
Te gjitha jane elegante, kane moshe gati shekullore, gjenden ne zona qendrore te kryeqytetit shqiptar, duke mbartur nen çatite e tyre shpesh edhe histori familjesh te rendesishme. Por qe tashme vijojne nje e nga nje te shnderrohen ne vende joshese per biznes. Per ate lloj biznesi qe mund te shfrytezoje pikerisht veçorite e tyre historike, autentike, intime, oborret gjithe gjelberim ne qender te Tiranes per vende çlodhjeje, qendrimi, dmth bare, restorante apo edhe hotele. Sepse te tilla ato behen fitimprurese dhe dashur padashur edhe te vizitueshme nga kushdo.
Eshte bere e zakonshme qe kush ka prone nje vile te vjeter apo te mirembajtur ne qender te Tiranes ose ne ane te rrugeve kryesore, ta jape ate me qira per ta shnderruar sidomos ne nje nga bar-restorantet e shumte e mjaft ne mode ne Tirane. Ose t’i jape me qira per zyra kundrejt kesteve te majme. Dhe ndodh qe mbi muret e vilave tradicionale te lexosh pllakate ku falenderohen me te drejte edhe gjysherit dhe stergjysherit nga niperit e sterniperit per pronen e patundshme qe ata u kane lene si trashegim.
Jo me kot thuhet se “tironsit te thyejne koken me pare’. Por veç tyre, ka edhe mjaft vila, qe ‘tironsit me pare’ i kane lene te rrenuara per shkak te kostos se larte te investimit qe ato kerkojne. Megjithate, nje nga nje mjaft prej tyre po njohin rinimin e tyre te dyte...
Shnderrimi i vilave
E para vile qe nga shtepi banimi do te shnderrohej ne nje vend çlodhes e te hapur publik per te gjithe ne Tirane do te ishte vila Tafaj, fillimisht si restorant me kuzhine tradicionale e pa shume salltanet. Ne kete menyre familja e vjeter tiranase gjeti edhe burimin e jeteses se saj. Nje ndertese ku strehohej familja me rrenje 300-vjeçare ne Tirane, ajo Tafaj. Dhe ‘Vila Tafaj’ sot eshte jo vetem restorant, por dhe nje hotel i kerkuar, sa me imazh tradicional, aq edhe i restauruar se brendshmi shume komod. “Nje biznes i sigurt, se pari prej karakteristikave te vete arkitektures se viles dhe fatit qe ta kishim kete prone ne qender te Tiranes’, shprehet i zoti i saj, Zenel Tafaj.
Nderkohe, me komode se ‘Tafaj’ ne vitet e para pas ’90-es do te beheshin ish-vila e mbretit Zog ne Marikaj apo vila ‘Goldi’ te rruga e Dibres. Dhe bashke me vende te tjera te reja moderne edhe vilat ‘e moshuara’ do te pebenin nje kenaqesi elitare per kedo qe behej pjese e frekuentimit te tyre. Qe atehere numri i vilave te shnderruara ne qendra shlodhjeje, por dhe si zyra institucionesh apo firmash te ndryshme eshte bere i pamatshem lehte. ‘Karlsberg’, ‘Vila Ambasador’, ‘Vila President’, ‘Vila Green House’ e shume te tjera.
Dhe sa vjen e shtohet prirja qe jo thjesht si zyra, ambiente pune, por vilat te perqasen me bukur me argetimin. Sa vjen dhe shtohet numri i bar-restoranteve qe projektohen sidomos ne vila antike. Te pajisura natyrisht edhe me oborret e tyre gjithe gjelberim, nje tjeter joshje kjo pa medyshje. Dhe vila personalitetesh te shquara te jetes shqiptare, qe sot nuk jetojne me, po behen jo muze, por bar-restorante. Muret e dhomave te vogla prishen, hapesirat zgjerohen, dyshemete apo tavanet restaurohen, objektet e panevojshme hiqen dhe nga kujtimi i dikurshem ketyre njerezve te medhenj iu mbetet emri tek porta. ‘Vila Logoreci’, ‘Vila Aleks Buda’ etj. Se paku me mire keshtu, se sa asgje, sepse kesisoj ato behen me te kujtueshme, vizitueshme se sa vetmia e mbyllja e meparshme. Te tjera vila jane me numra ‘Vila 7’, ‘Vila 12’, Vila 1’ etj, siç kane qene dikur. Ose mbartin emra pa emertimin ‘vile’ perpara. Si ‘Billioner, ‘Amsterdam’, ‘Charles Bistro’ etj.
Por jo vetem te vjetra. Ka edhe vila te reja, te ndertuara pas ’90-es, te perdorura per kete qellim, duke shfrytezuar tiparin e theksuar te shqiptareve per t’u zbavitur.
Nje e tille eshte edhe vila mjaft elegante ‘Ferdinand’, nje vile katerkateshe ne zemer te Bllokut. Dy katet e para te shfrytezuara per bar e restorant, ku shkojne edhe shume te huaj, ndersa dy te tjerat per te banuar vete familja, ku kryetari i saj quhet Ferdinand. “Shnderrimin e vilave ne vende argetimi e shoh si nje shfrytezim shume pozitiv per vete fatin e ketyre vilave, te cilat ne te kundert ndoshta dhe do te rrenoheshin krejt”, shpjegon arkitekti Artan Shkreli.
Historia e vilave
Vilat me te bukura e te vjetra ne Tirane jane ato te viteve ’30. Arkitekti Shkreli pohon se shpesh ne ndertimet e ketyre viteve te fundit nuk gjen risi qe t’i garezojne ato. Jane ndertuar nga tiranas te pasur te viteve ’30-’40-te, me stil klasik ose neoklasik, shpesh te projektuar nga arkitekte italiane. Te konfiskuara nga shteti komunist per 50 vjet, e te rimarra nga pronaret e tyre, qe bashke me to rilinden.
Tek rruga Fortuzi, nje nga zonat me te vjetra tiranase, aty ku eshte edhe vila ‘Tafaj’ e ndertuar ne 1927, gjendet edhe vila ku ka jetuar shkencetari i njohur shqiptar, Aleks Buda. Deri nje vit me pare kati i pare i viles trekateshe rrinte bosh. ‘Kishte 10 vjet qe vajza e profesorit kerkonte ta jepte me qira, por nuk gjente kliente, sepse vila ishte tejet e amortizuar”, tregon administratori i bar-restorantit te ngritur aty. Nese kati i pare i marre me qira ka ndryshuar rrenjesisht faqen, ne katin e dyte dhe te trete ku jeton i biri mjek i profesorit, dritaret duken ende te rrenuara. “Vajza e profesorit e pati veshtire ta jepte me qira, per kujtimet e te atit aty, biblioteken e tij te madhe qe me pas ia fali shkolles ‘Aleks Buda’ dhe Bibliotekes Kombetare”, tregon Adrian Aliaj, administratori i bar-restorantit aty.
Nje tjeter vile mbart brenda saj historine e aktores se madhe Marie Logoreci. Femijet e saj ne vilen qe iu la e ema vendosen zyrat e shtepise se tyre botuese ‘Logoreci”. Por pas largimit per ne SHBA, vendosen ta japin me qira, per ta shnderruar ne nje nga vile-restorantet me te bukura dhe frekuentuara ne Tirane, me emrin ‘Vila Logoreci’. Nje tjeter vile elegante ne nje zonat e Tiranes se vjeter, tek sheshi ‘Bukureshti’ eshte ajo e ish-mjekut te njohur te paraluftes, Hajrullah Harxhit. E ndertuar ne vitin 1933, dykateshe dhe e projektuar nga arkitekte e inxhiniere italiane. Kati i pare sherbente si klinike e mjekut, ndersa kati i dyte perdorej si banese e familjes se tij. Me vdekjen e mjekut, edhe ish-shef i Shendetesise ne Bashkine e atehershme te Tiranes apo ish-bursist i milionerit amerikan Rrok Feler, shteti e beri vilen Komitet te Rrethit te Tiranes. Deri ne vitin 1992 ajo do te ishte e tille. Pas kthimit te viles ne prone te familjes, mbesa e doktorit do ta jepte katin e pare me qira per zyra te ‘Infosoft’, ‘Gervisht dhe Fito’, ‘Teuta Construction’. Perpara 5-6 vjetesh oborri 700m², i lene pasdore, do te shnderrohej ne nje bar te dhene me qira. Sot i quajtur ‘Piccadilly’, nje nga me te frekuentuarit ne kryeqytet.
‘Na kane bere kerkesa per ta prishur vilen e per te bere ndertime te reja aty, por nuk kemi rene dakord. Nderkohe Bashkia e Tiranes ka miratuar nje plan urbanistik pa marre parasysh kerkesat dhe sugjerimet tona’, shprehet Agron Demiraj, dhendri dhe trashegimtari i viles se mjekut Harxhi. Edhe tek bar-restorant ‘Tradita’, i ngritur ne nje shtepi karakteristike 100-vjeçare tiranase, ka jetuar fisi i Farkajve, tiranas te vjeter. E gjithmone pas nje vile te bukur, ka ne mos nje tiranas disashekullor, nje familje qe sot mund te quhet edhe ajo tiranase e vjeter njeshekullore..
Ku jetojne pronaret?Zoterit e vilave jane kryesisht tiranasit e vjeter ose personalitete te shquar te vendit. Iu perkasin fiseve Tafaj, Petrela, Farka, Alla e me radhe, fise te njohur e te vjeter tiranasish. Ata gezojne jo vetem nje vile ne Tirane. Ka raste jane me 3-4 shtepi ose minimalisht dy. Njera, ajo tradicionalja e me joshesja e lene me qira, ndersa ne tjetren, kryesisht ne pallat, ata banojne. Por ka dhe si fisi i Farkajve, qe veç shtepise 100-vjeçare te shnderruar ne bar-restorant ‘Tradita’ te rruga e Durresit, kane edhe 3 te tilla aty rrotull. Edhe Tafajt kane ndetuar nje tjeter vile 5-kateshe ne tokat e tyre ku jetojne, ndersa vilen ‘Tafaj’, trashegim nga prinderit e kane shnderruar ne biznes. Pasardhesit e doktor Hajrullah Harxhit jetojne ne apartament, pasi vilen elegante te tij tek sheshi ‘Bukureshti’ e kane lene me qira, po per ambiente baresh shume te frekuentueshme. Po ashtu edhe vajza e akademikut Aleks Buda jeton ne apartament. “E pati te veshtire ta linte me qira vilen per shkak te kujtimeve te te atit dhe nuk donte t’ia linte ate çdo njeriu”, tregon Ardian Aliaj per Tatjana Haxhimihalin, vajzen e profesorit.
Ne apartament jetojne edhe pronaret tiranas te viles se bar ‘Metropolitan’ te Blloku apo te ‘Viles 7’. Te cilet veshtire t’i takosh e t’i gjesh shpesh neper pronat e tyre, te lena tashme ne duart te tjeterkujt.
Vilat tashme i lene peng te qirave te majme prej te cilave nuk kane aspak nevoje te punojne. Puna per ta nuk humbet ne rastet kur ata e kane profesionin pasion ose kane ndertuar biznese qe tanime s’mund t’i lene. Sepse te jetosh me te ardhurat e qirave nga 1000-2000-5000-8000 euro ne muaj eshte nje thesar i vertete qe rrjedh e nuk pikon...
Fitimi prej vilave
Shuma e investimeve per te rindertuar vilat e vjeteruara eshte e madhe, sikur te ngresh diçka nga fillimi, sepse amortizimi shpesh eshte ne shkalle te larte. Por prape atmosfera antike qe ato mbartin edhe pas restaurimit nuk gjendet kund tjeter ne ndertimet e reja. Dhe kjo krijon nostaligji, krenari, joshje te veçante tek klientet. “Pavaresisht se kam investuar 150 mije euro, them se ne 10 vjet te drejte perdorimi, do te fitoj mjaft. Qe me 6 muajt e pare jam shume i kenaqur”, tregon Adrian Aliaj per bar-restorantin e tij te ngritur tek ish-vila e Aleks Budes. 500 mije euro kane investuar qiramarresit e viles se bar ‘Metropolitan’ me te drejte perdorimi 6 vjet. Aty kapaciteti prej 600 vendesh ne oborr rri ne menyre konstante plot, duke u renditur ndoshta pas ‘Tajvanit’ per nga kapaciteti dhe frekuentimi.
Por te fituar jane edhe qiradhenesit. Qirate e vilave jane te larta. Dhe fitimet per ta shkojne nga 3 mije deri ne 10 mije euro ne muaj. Disa nga qiramarresit nuk tregojne se sa u paguajne zoterve te vilave. Por menaxherja e barit ‘Picca Dilly’ tek ish-vila e doktor Harxhit me 700 m² oborr ne qender te Tiranes tregon se paguan 5 mije euro ne muaj per qirane. Ndersa menaxheri i ‘Metropolitan’ tregon se paguajne 8 mije euro ne muaj.
“Suksesi i marrjes me qira te nje vile ka te beje me siperfaqen e gjelber, pozicionin ku gjendet vila, se ajo mund te jete dhe e aneksuar dhe josh shume njerez, dhe se çfare ambienti krijon brenda, kushtet, sepse baret ne Tirane jane bere te panumert”, shpjegon Nafiz Aska, menaxher i ‘Metropolitan’.
Mirembajtja
Pothuajse ne te gjitha rastet qiramarresit i kane gjetur vilat ne gjendje te amortizuar. Duke filluar nga dyshemete, dyert, derrasat e kalbura, bodrumet etj. Ata qe vendosin t’i restaurojne ato duhen te marrin parasysh te lene qimet e kokes. “Vilen e Aleks Budes kishte dhjete vjet qe nuk i afrohej kush, sepse ishte ne gjendje te amortizuar dhe kerkonte shume pará”, tregon administratori i saj, Ardian Aliaj. Ndersa ai vendosi qe me guxim te investoje 150 mije euro per te restauruar gjithçka. Qe nga bodrumi ku mbahej biblioteka e profesorit, deri te dyert, dyshemeja. ‘Kur e mora oborrin e gjeta gjithe shkurre, ferra, dyshemeja po binte, muret e oborrit ishin shume te larta. Por pasi prisha muret tullat e tij i perdora pikerisht per te shtruar sheshin e oborrit. Iu nderrova pozicionin pemeve, muret i brendshme te shtepise i eliminova dhe zgjerova hapesirat”, tregon Ardian Aliaj, i cili tanime duket i shperblyer qe çdo gje po i ecen mbare, siç kishte parashikuar. ‘Sa e pashe une thashe do ta marr, sepse vleresova pozicionin e viles ne ane te rruges, oborrin e saj te gjelberuar, si dhe kisha besim te puna jone”, tregon ai, i cili e ka marre me qira per 10 vjet. Dhe tani pas 6 muajsh nga hapja ..ndjehet shume i kenaqur. Oborri rri plot e perplot me njerez, por edhe ambientet e brendshme gjithashtu mbushen me njerez qe vijne per te drekuar apo darkuar aty. Jane banore te lagjes, familjare, te moshes mbi 30 vjeç, si dhe punonjes te institucioneve aty afer.
“Kemi rregulluar thuajse gjithçka ne vile dhe ne oborrin e saj, me nje investim prej 500 mije euro. Ruajtem strukturen nga jashte siç ka qene dhe parketi ishte ende shume i forte. Ndersa oborri ishte si nje xhungel. Riparuam shatervanin ekzistues, ndersa lame portokallet dhe mandarinat. Te tjerat u ndryshuan krejtesisht. Ambientet e brendshme duhet t’i shtojme e zgjerojme gjithashtu. Kemi ende pune.”, tregon menaxheri i bar ‘Metropolitan’, Nafiz Aska.
“Shteti e kishte per detyre te investonte, po s’beri asgje. Çdo gje e beme ne vete. Duke marre qirate nga qiramarresit e duke investuar ne vile. Pavaresisht se shtepia eshte ende e forte, e mbajtur mjaft mire, jane bere rikonstruksione te medha ne dyer, dritare, dyshemete e amortizuara.”, shpjegon bashkeshorti i mbeses se mjekut Harxhi, Agron Demiraj.
“Kemi riparuar tavanin me kallama te cilat u bene me gipse. Kemi futur sistemin e ngrohjes ne gjithe vilen, nderkohe perdorim edhe oxhakun e vjeter. Hapem muret qe krijuam aneksin ku eshte vendosur banaku”, tregon Fabion Hoxha per ‘Vilen 7’...
Kushdo e ne çdo vile restaurimi eshte puna e pare per çelesin e suksesit.
Oborret
Qe te quhet ‘vile’ duhet patjeter te kete oborr, ne te kundert do te emertohej ‘shtepi’. Eshte pikerisht prania e e oborrit qe i jep emertimin ‘vile’ dhe ben dallimin me nocionin ‘shtepi’. Dhe pikerisht sidomos prej tyre njerezit joshen se pari te futen neper vilat e gjelberuara. Dhe oborret e vilave te vjetra jane zakonisht 200-300-800 m². Kane pothuajse te gjithe peme frutore, tashme te medha e plot me kokrra, qe klienteve iu varen mbi koke apo iu kenaqin soditjen. Sidomos limona, mandarina, portokalle, shege, ullinj etj. Te cilat hijeshohen edhe me lule te tjera apo shatervane moderne dhe krijojne joshjen me te madhe per klientet. “Njerezit me shume qendrojne jashte se sa brenda”, tregon menaxheri i Viles 7, Fabion Hoxha. Ndersa kur nisin shirat dhe i ftohti futen ne dhomat e vogla dhe te pakta te vilave, dikur thjesht shtepi banimi. “Kemi pak ambiente brenda, duke llogaritur qe kapaciteti jashte eshte per 600 vende dhe te gjithe keta kliente tane do ta kemi veshtire t’i akomodojme ne dimer. Ndaj jemi duke bere disa investime te reja brenda viles”, tregon menaxheri i ‘Metropolitan’, Aska. Vila aty me gjithe oborrin ze nje siperfaqe prej 1500 m².
‘Tek ne nuk mendoj se ekziston ne mase kultura per te kuptuar çfare eshte antike. Ne nuk jemi ngopur ende me modernen. Me shume mendoj se klientet tane vijne prej oborrit, se sa prej vete viles nga brenda”, shpjegon menaxheri i ‘Viles 7’. ‘Ne kemi nje shtepi tradicionale tiranase ku kemi investuar 40-50 mije euro, por po pendohemi qe e kemi bere kete. Edhe pse i kemi bere reklame ne hyrje te oborrit dhe ambientet i kemi antike, ndoshta sepse nuk jemi ne ane te rruges dhe oborri eshte disi i futur nga mbapa nuk na ka ecur mjaft”, tregon Alban Marjanaku, administrator i bar-restorant ‘Tradita’.
Vilat e vjetra, me te bukurat
A jane vilat e para Luftes se II Boterore ende garuese per arkitekturen dhe tekniken e tyre te ndertimit? Arkitekti Artan Shkreli jep argumentet e tij: “Nuk e di a kemi ne keto vite nje hap cilesor ne ndertime vilash, krahasuar me vilat e para Luftes II Boterore. Madje per disa prej tyre do te thoja se nuk jane mberritur ende as ne performancen arkitekturore te eksteriereve e interiereve e as ne ate funksionale. Fakti i te qenit me te reja ne kohe, apo me te medha nuk i ben vilat e kohes sone me te mira. Po marr per ilustrim disa vila te periudhes se paraluftes te cilat deshmojne nje stilistike te pjekur e te realizuar mire: ish-Vila e Kuqe (ku sot eshte ndertuar hotel-restorant ‘Karlsbergu’), Vila e ish-Ambasades Jugasllave ne rrugen e Durresit (interieret e se ciles kishin dhe elemente neoveneciane ne buazeri – dru), apo vila e ish-Ambasades Maqedonase prane RTV Shqiptar. Keto dhe shume te tjera ishin vila me stil eklektik (ne mode per kohen), por kishte edhe ne stil racionalist si ‘Vila Luarasi’ prane rruges Elbasani apo vila e Nenes Mbretereshe (sot rezidence e familjes mbreterore – ish-Pallati i Pioniereve). Kjo e fundit ne nje stil shume delikat te protoracionalizmit europian me nje kopsht monumental perpara dhe mbrapa te trajtuar me plot peme ekzotike. Perpara kesaj periudhe, nuk behet fjale per vila “autentike” ne Tirane, pasi koncepti i viles ishte i shkrire me ate te sarajit. Per ilustrim te kesaj kane mbetur gjurmet e Sarajit te Toptaneve ne brendesi te keshtjelles se Tiranes”, perfundon Shkreli.
Por i vetmi problem per ata qe i menaxhojne vilat per biznes eshte hapesira e tyre e vogel ne mjediset e brendshme. Jane me intime ashtu te vogla, por nuk iu pergjigjen kerkesave te shtuara te klienteve. “Do te shtojme nje dhome ne katin e dyte te viles”, shpjegon Fabion Hoxha, menaxher i ‘Viles 7’. “Ambientet e brendshme te viles jane si dhoma shtepie qe nuk te joshin dhe na duhet qe te shtojme hapesira per dimrin”, shpjegon Nafiz Aska, menaxher i ‘Metropolitan’. Normalisht vilat kane nga nje ose dy dhoma ne kat, veç ndonje verande, aneksi dhe oborrit.
Vilat e Bllokut
Vilat e Bllokut shumekush qe nuk e njeh Tiranen e para ‘90 mund t’i hamendesoje te ndertuara ne vitet e komunizmit. Por ne fakt te gjitha vilat jane te Tiranes parakomuniste. Madje dhe nje pjese e ish-viles se Enver Hoxhes ka qene e vjeter, ndersa pjesa tjeter u be shtese e re. Jane ne Bllok rreth 20 vila, kryesisht te projektuara dykateshe me arkitekte italiane dhe shpesh per kete arsye i quajne dhe ‘vila italiane’. Te shnderruara shumica ne pube, bar-restorante apo dhene me qira ojq-ve e organizatave nderkombetare. Duke qene nje zone plot me vila ne qender te Tiranes, te mbuluara nga gjelberimi i oborreve ato u bene zemra e argetimit te kryeqytetasve shqiptare.
Edhe keto se shumti menaxhohen me qira nga te tjere, jo nga pronaret e tyre, te cilet parapelqejne te mos lodhen, por te marrin fitimin fet e fet. Me qira eshte dhene vila e bar ‘Metropolitan’, ‘Charles Bistro’, ‘Vip’, Lizart’, etj. ‘Charles Bistro’ gjendet ne nje vile italiane te vitit 1938, dykateshe, me siperfaqe 300-400 m², e shnderruar ne bar qe ne vitet e para pas ’90-es, e quajtur fillimisht ‘Vila 1’. Nga ’99 quhet ‘Charles Bistro’. ‘Mendoj se ndikon jo vetem vila, oborri dhe bukuria e tij, por dhe si e trajton ambientin, pijen, muziken. Vila ka oborre, hapesira qe te jep mundesine t’i trajtosh mire’, shprehet menaxheri i ‘Charles Bistro’. Edhe ky i marre me qira dhe i menaxhuar nga femijet e pronareve. ‘Metropolitan’ ka vetem 5 muaj qe eshte hapur ne Bllok. Perpara se te shnderrohej ne nje qender argetimi si shume vila te tjera krah saj, vila ishte perdorur per zyrat e firmes rentiere ‘Silva’, si Drejtori Doganash etj. Ndersa perpara viteve ’90 ishte vila e Hysni Kapos.
Zona e pakalueshme per 50 vjet rresht komunizem eshte sot zona me e frekuentuar e Tiranes, jo vetem sepse eshte ne qender, por pikerisht sepse eshte nje zone gjithe vila, e fale oborreve te tyre, edhe e gjelberuar me shume se te tjerat...
Kane mberritur banesat ndryshe edhe ne Shqiperi
Pa hyre brenda...
Fasada eshte ajo çka bie se pari ne sy ne ndertimin e nje vile apo pallati. ‘Por tanime jo vetem fasada me tulla, te suvatuara persiper e te lyera ngjyra-ngjyra si dikur, kur pikerisht ngjyrat perbenin tendence’, shprehet arkitekti Gjovalin Shytani. Dhe pallatet e reja qe po ndertohen keto vitet e fundit perveç siperfaqeve te medha te xhamta, po shoqerohen ne fasadat e tyre edhe me veshje metalike. ‘Alumini eshte e ardhmja’, thone ekspertet e huaj neper panaire te ndertimit kudo neper bote. Por edhe projektuesit apo ndertuesit shqiptare po ecin me kohen. ‘Gjithesesi ne menyren e tyre, me jo pak minuse’, veren Shytani. Ne pallatet e reja qe po ngrihen neper zona te ndryshme ne Tirane po perdoren mjaft veshjet tranvertit, me pllakeza metalike nga jashte dhe etalbond si veshje te brendshme. Me etalbond jane veshur dhe po vishen selite e bizneseve te medha shqiptare ne autostraden Tirane-Durres dhe gjetke. ‘Sepse e ardhmja jo vetem e selive te bizneseve, por dhe pallateve te banimit do te jete etalbondi. Ai do te zevendesoje edhe tullen’, shprehet biznesmeni Leonard Mezuraj, pronari i nje prej selive te tilla te biznesit ‘Mezuraj’. Etalbond nga frengjishtja nenkupton rezistence ndaj zjarrit. Eshte nje material panel i perbere teknologjikisht si perzierje e aluminit me titanin. Mvesh gjithçka qe arkitektet apo ndertuesit deshirojne, duke respektuar te gjitha normat e sigurise. Eshte material rezistent, i ndritshem dhe i forte, i lehte per t’u punuar ne forma te ndryshme, i montueshem, minimizon zhurmen, termoizolues njekohesisht. Ndaj dhe kjo gjetje teknologjike po gjen kaq perhapje ngado. ‘Konstruksionet metalike gjithashtu perbejne nje tendence, qe do te zevendesoje betonin. Por mendoj qe tulla veshtire te zevendesohet ketu tek ne per famen qe ka. Veshtire te pranohet kultura e etalbondit. Njerezit jane mesuar me tullen. Ka dhe qe e kuptojne risine teknologjike, por duhet njefare kulture per kete. Jo çdokush e mirepret. Masivisht nuk pranohet’, shprehet arkitekti Gjovalin Shytani.
Nje arkitekt i firmes se ndertimit ‘Trema Engineering 2’ veren edhe ai qe etalbondi perdoret me shume per ndertesat sociale, pavaresisht se vlen njesoj dhe per ato te banimit. ‘Problemi me i madh eshte se keto elemente te rinj duhen shoqeruar edhe me te tjere per mirembajtjen e tyre. Shoh ndertesa te xhamta qe mbulohen me pas nga pluhuri. Nuk kane mjete t’i pastrojne. Ndaj i shoh te veshtira per t’u perdorur ne kushtet tona per pallatet e banimit’, shton me tej arkitekti i ‘Trema Engineering 2’. ‘Por duhet te gjendet dhe konteksti i duhur natyror per t’i pershtatur keto teknologji. Fjala vjen, Dajtit nuk i afrohesh dot me pallate te xhamta perqark, por me alpine te drunjta’, propozon Shytani. Veç metalit, ne Tirane te rrok syri edhe risine e ndertimit te ndonje pallati vetmitar me fasade veshje prej druri dhe me arkitekture stil alpin sidomos ne çati.
Kur hyn brenda
‘Ndodh qe pamja e jashtme shet dhe pjesen brenda. Fasada duket fort e bukur, por brenda ambientet, shtepia vete, jane vertet zhgenjyese’, konstaton arkitekti Gjovalin Shytani. Kete ide perforcon edhe arkitekti i ‘Trema Engineering 2’. ‘Rendesia qe po iu jepet vitet e fundit fasadave ka bere te ulet niveli i anes funksionale te vete banesave, te cilat kur i viziton mire e mire nga brenda te zhgenjejne. Verej qe ka ndryshuar per keq struktura e banesave keto vitet e fundit. Nese ndertimet e viteve ’92-’96 u çliruan nga hapesirat e ngushta te banesave te meparshme dhe u bene me te gjera dhe funksionale, edhe pse me pak te bukura nga jashte, sot po ndodh e kunderta’, thote ai. Dhe defekte konkrete veren forma te harkuara te brendshme, te papershtatshme dhe iracionale, mungese ambientesh te dobishme per nje familje etj. ‘Me ka ndodhur habitshem te gjej edhe kollone ne mes te dhomes se gjumit’, shton arkitekti Gjovalin Shytani. Por, sipas arkitekteve, eshte uria e tregut ajo qe ka bere te shitet gjithçka. ‘Dhe nje dukuri e ngjashme me katrahuren qe ka ndodhur ne Tirane po ndodh dhe do te intensifikohet me shume per fat te keq edhe ne Prishtine’, paralajmeron Shytani.
Estetike dhe funksionale
Ndertesat duhet te jene estetike dhe funksionale. Kjo eshte alfa dhe omega e ndertimeve sot sipas ‘kushtetutes’ se arkitektures. ‘Por ne ndertesat tona ka probleme te medha edhe per syrin e estetikes, edhe per ate funksionale. Ne nuk vuajme per cilesine e ndertimit. Ne vuajme per stilin e tyre’, shprehet Gjovalin Shytani. Sipas tij, mungesa e studimeve zonale ka bere qe zona te caktuara, lagjet, te zhvillohen ne menyre te lire dhe kaotike. ‘Asnje lagje nuk ka uniformitet ne Tirane. Pallatet e stermedha jane nje masaker e vertete. Dhe e meta me e madhe eshte mungesa e studimeve pjesore, te cilat jane shume te kushtueshme dhe kesisoj ende mungojne’, thote shprehimisht Shytani. Qe ne vijim sjell nder mend çfare ka pare neper Europe. ‘Ne Spanje, Gjermani, Greqi eshte lehtesisht e dallueshme çfare stili perdoret. Por tek ne nuk ka uniformitet. Ose ka kopjime te rendomta, ose secili arkitekt eshte i lire te shprehe çfare ai deshiron ne te gjitha fantazite e tij, pa gjendur kerrkund nje stil te caktuar. Greqia ka pallate te bardha, ballkone te vijueshme, duke krijuar edhe me keto dy elemente nje stil te dallueshem dhe karakteristik’. Nderkohe qe ne zonat brenda unazes, ne lagje te vjetra te Tiranes parashikohen ne planin rregullues por dhe realisht po ndertohen pallate me maksimumi 8 kate + papafingo. Jashte unazes lejohen edhe me te larta. Per sa i perket anes funksionale: ‘Po tentohet drejt godinave funksionale. Zvogelim te hapesirave te perbashketa si korridore, ballkone dhe soxhorno e dhoma me te medha. Nderkohe qe pak vite me pare ballkonet e pallateve te reja binin ne sy per madhesine e tyre sa nje dhome ndonjehere. Ndersa tani behen te vogla dhe me kangjella’, veren Shytani. ‘Sa me shume hapesira te lira. Perveç dhomave vetjake, pjesen tjeter te shtepise, sidomos ne apartamente, ku siperfaqet nuk jane aq te medha, do ta propozoja pa korridore dhe mure fare’, shprehet arkitekti dhe skenografi Mikael Drita.
Cilesia e ndertimit
Sa per cilesine e ndertimit, ne zona te shtrenjta banimi muret ndertohen me polesterol ne mes. Ndersa pjesa me e madhe e banesave te tjera pertej ketij caku, as qe behet fjale ta kene kete privilegj. Ndersa per sa i perket standardeve te sasise se betonit te duhur apo cilesise se tij, keto jane rreptesisht te kontrrollueshme. ‘Inspektoriati i Ndertimit ben kontrolle te rrepta, per te verifikuar keto standarde’, thote Shytani. Per t’u mbrojtur nga zhurmat teper problem ne shume zona sidomos ne kryeqytet, dritaret e pallateve qe ndertohen ne ane te rrugeve me ndotje akustike detyrimisht tashme duhet te ndertohen me dopio xham. ‘Dhe kjo gje ka nisur te behet. Nuk e pranon me kush nje pallat qe nuk i ploteson keto kushte teknike’, thote Shytani.
Ambientet e perbashketa
Me rregullat e reja te 3 viteve te fundit te urbanistikes, 43% e siperfaqeve te banuara duhet te jene ndertim, pjesa tjeter parashikohen per sherbim, ambiente te perbashketa çlodhejeje, argetuese, lulishte etj. ‘Gje qe ka permiresuar dukshem blloqet e reja me pallate dhe cilesine e jetes se tyre sociale’, veren Gjovalin Shytani. Pallatet po behen dhe ketej e tutje do te behen edhe vetem me garazhe. Eshte kusht qe prej afro 3 vjetesh, qe 80% e banoreve te pallatit duhet te kene secili garazh. Por ndodh qe pronaret e fimrave te ndertimit nuk e shesin shtepine po nuk u ble dhe garazhin. Apo i mbajne ne pronesi dhe i japin me qira vete pronaret. Mungojne ende edhe ambiente te perbashketa si depot dhe ‘rraqet’ e familjeve ‘zbukurojne’ ballkonet. ‘Ne Itali zakonisht i mbajne ne bodrumet apo dhomat e perbashketa te pallatit. Por ka raste qe si tek ne, mbahen gabimisht neper ballkone’, tregon Shytani.
Per banesat e luksit
Tendencat e reja te arredimit per 2010-en cilesohen te perbera dhe me larmi ngjyrash per sa u perket hapesirave dhe mobiljeve. Sipas arkitekteve ne bote, tendenca e re arkitekturore ne lagjet apo apartamentet e te pasurve eshte rikthimi ne konceptin ‘shtepi e embla shtepi’. Zoterit e shtepive jo vetem jashte, por edhe tek ne, duan te jene vete ne linjen e pare te projektit apo ristrukturimit arredues. Ata pelqejne shtepine me aksh projekt me me shume siperfaqe ne holl, me dhoma me shume drite, me pak zhurme nga rruga etj. Nuk pertojne te bejne nje vizite ne dyqanet e arredimit per te zgjedhur rubinetat, lavamanet, kolltuket etj. Pasi shtepia duhet te jete autentike, shprehje e personalitetit te tyre, menyres se te qenit. Mbi te gjitha, ne keto kohe, ka rene shume koncepti i nje dizajni viktime, qe pranon gjithçka, mjaft qe te jete firmato. Kush ble nje shtepi deshiron te pohoje personalitetin e tij dhe e ben duke zgjedhur larmi objektesh, te ngjashme me personalitetin e tij. Luksi i vertete, shpesh, perkon me pikturat e artit. Nese me pare piktura ishte prekja finale, perkundrazi, tashme salloni ndertohet perreth piktures per t’i dhene me shume shikueshmeri dhe rendesi. Fiton nje menyre bashkejetese me artin. Nese veprat jane disa, tani mberrihet ne ekstrem, per ta shnderruar shtepine ne galeri. Behet kinse sikur televizioni nuk ekziston. Ekranet ultra te sheshte jane tashme te perhapur ngado. Por televizioni fshihet ne mobilje, pas librarive dhe shihet vetem ne intimitetin real shtepiak. Dhe shume gjelberim natyral.
Dizajn funksional
Ne temat e preferueshme te krijuesve te mobiljeve, perkrah ngjyrave plotesuese qendrojne dhe idete e dizajnit: teknologji prapa rafteve, sirtareve, artopalanteve te vene ne mur dhe monitoreve vazhdon te rroke popullaritet per t’i pasur ne shtepi. Arredimi 2010 propozon kontraste ngjyrash qe, megjithate, kombinuar me elemente klasike, iu japin jete ambienteve harmonike dhe te rafinuar. Fjala e duhur eshte ‘krijimtari’ dhe ne fund te fundit asnje limit nuk vihet ne vendosje dhe kobinime.
Subscribe to:
Posts (Atom)